ИСТИҚЛОЛИЯТ ҲАМЧУН ЗАМИНАИ ТАШАККУЛИ ҶОМЕАИ ВАҲДАТСОЗ

Истиқлолият ҳамчун рукни муҳимтарини давлатдории миллӣ ва нишонаи соҳибихтиёрӣ барои ҳар як миллат ҳамчун муқаддасот эътироф мешавад. Барои Тоҷикистон истиқлолият на танҳо оғози давраи нав дар таърихи давлатдорӣ буд, балки замина ва кафили барқарории ваҳдати миллӣ ва рушди устувори кишвар гардид. Ваҳдати миллӣ бошад, омил ва шарти асосии таҳкими истиқлолият ва устувории давлат ба ҳисоб меравад. Аз ин рӯ, вобастагии мустақим ва пайванди наздики байни ин ду падидаи сиёсиву иҷтимоӣ ва фарҳангӣ равшан ва ногусастанист.

Истиқлолият маънои соҳибихтиёрӣ ва озод будани давлат дар қабули қарорҳо, идора ва рушди ҳаёти сиёсӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоии худ мебошад. Ваҳдати миллӣ бошад, ин иттиҳоди маънавӣ, сиёсӣ ва иҷтимоии мардумест, ки барои ҳифзи манфиатҳои умумӣ ва нигоҳдории якпорчагии кишвар заминаи устувор фароҳам меорад.

Дар таърихи Тоҷикистони соҳибистиқлол, ки баъд аз пошхӯрии Иттиҳоди Шӯравӣ ба даст оварда шуд, зарурати ҳифз ва таҳкими ваҳдати миллӣ барои нигоҳ доштани истиқлолият ва пешрафти кишвар беш аз ҳарвақта эҳсос гардид. Дар солҳои аввали истиқлолият Тоҷикистон ба як давраи бисёр душвори таърихӣ ворид шуд — ҷанги шаҳрвандӣ, ки оқибатҳои фоҷиаборе ба бор овард: ҳазорон нафар ҷони худро аз даст доданд, садҳо ҳазор гуреза шуданд ва сохторҳои давлатдорӣ то ҳадде фалаҷ гардиданд.

Дар чунин шароит истиқлолият ҳамчун фурсати таърихӣ барои ташаккули низоми нави сиёсӣ, эҳёи арзишҳои миллӣ ва дар пайи он таҳкими ваҳдати миллӣ дар назди давлат ва мардум қарор гирифт.

Нақши истиқлолият дар таҳкими ваҳдати миллӣ дар чанд ҷанбаи муҳим ва муҳтавоии ҳаёти ҷомеа зоҳир мегардад:

Истиқлолият ба Тоҷикистон имкон дод, ки ҳудуди давлатии худро муайян ва ҳифз кунад, ҳокимияти марказии худро барқарор намояд ва онро дар тамоми қаламрави кишвар татбиқ созад. Ин раванд боис гардид, ки тамоми сокинони кишвар худро зери як парчам ва дар доираи як ҳувияти умумимиллӣ эҳсос намоянд, ки барои ташаккули ваҳдати миллӣ омили муҳим мебошад.

Дар шароити истиқлолият Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон (соли 1994) қабул гардид, ки ҳуқуқу озодиҳои инсонро кафолат медиҳад ва баробарии тамоми шаҳрвандонро таъмин мекунад. Ҳамин низоми қонунгузорӣ, ки асоси онро арзишҳои инсонгароӣ ва адолати иҷтимоӣ ташкил медиҳанд, ба мустаҳкам гардидани иттиҳоди ҷомеа мусоидат намуд.

3. Дар заминаи истиқлолият имконияти ҳалли мусолиматомези ихтилофҳои дохилӣ ба вуҷуд омад. Имзои Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ (соли 1997) ҳамчун як воқеаи таърихӣ ва сарнавиштсоз роҳи рушди нави давлатро боз кард ва барои таҳкими ваҳдати миллӣ асос гузошт.
4. Истиқлолият имкони нав барои эҳёи забони тоҷикӣ ҳамчун забони давлатӣ, инчунин рушди таъриху фарҳанги миллӣ ба вуҷуд овард. Дарк ва ифтихор аз таърихи пурғановати гузашта, анъанаҳои миллӣ, шинохти шахсиятҳои барҷастаи илмиву адабӣ ва арҷгузорӣ ба фарҳанги миллӣ аз омилҳои муҳими муттаҳидсозии миллат мебошанд.
5. Истиқлолият ба рушди соҳаи маориф ва баланд бардоштани нақши ҷавонон дар ҷомеа мусоидат намуд. Имрӯз ҷавонон ҳамчун нерӯи созандаи ҷомеа дар таҳкими ваҳдати миллӣ, пешбурди сиёсати давлат ва ҳифзи истиқлолияти Ватан нақши калидӣ доранд. Тарбияи онҳо дар рӯҳияи ватандӯстӣ ва худогоҳии миллӣ кафолати пойдории ваҳдат мебошад.
6. Бо барқарории сулҳ ва таҳкими истиқлолият, Тоҷикистон ба марҳилаи нави рушди иқтисодӣ ворид гардид. Сохтмони роҳҳо, неругоҳҳо, мактабҳо, бемористонҳо ва дигар иншооти иҷтимоӣ ва иқтисодӣ ба беҳбуди шароити зиндагии мардум ва коҳиши нобаробариҳои иҷтимоӣ мусоидат намуд, ки худ ба таҳкими субот ва ваҳдати миллӣ замина гузошт.

Истиқлолият ва ваҳдати миллӣ ду рукни асосӣ ва ҷудонашавандаи давлатдории муосири Тоҷикистонанд. Истиқлолият ҳамчун асос ва замина барои ташаккули ваҳдати миллӣ хизмат мекунад ва бе ваҳдат амалӣ гардидани истиқлолият ғайриимкон аст. Онҳо якдигарро тақвият мебахшанд ва рушди устуворро таъмин менамоянд.

Маҳз ваҳдати миллӣ буд, ки истиқлолияти Тоҷикистонро аз вартаи нобудӣ наҷот дод ва ба он субот, эътимод ва оромӣ бахшид. Ва маҳз истиқлолият имконият фароҳам овард, ки ҷомеаи пароканда ва ҷангзада ба як миллат ва як ҷомеаи мутамаддин табдил ёбад.

Имрӯз, вақте ки Ҷумҳурии Тоҷикистон дар арафаи таҷлили дигарбораи солгарди истиқлолияти давлатӣ қарор дорад, муҳим аст, ки ҳар як шаҳрванди кишвар дарк намояд: сулҳ, истиқлол ва ваҳдат арзишҳои муқаддас ва нодиранд, ки ба осонӣ ба даст наомадаанд ва ниёз ба ҳифз ва посдории доимӣ доранд.

Мо - насли ҷавон, зиёиён, омӯзгорон, кормандони илм ва ҳар як фарди бедордил - вазифадорем, ки ин дастовардҳоро чун гавҳараки чашм нигоҳ дорем, онҳоро ба наслҳои оянда бо ифтихор интиқол диҳем ва дар таҳкими давлатдории миллӣ саҳмгузор бошем.

Истиқлолият ба мо озодӣ, ваҳдат ва имкони зиндагии шоистаро бахшид. Акнун вазифаи мо - тамоми мардум ва насли нав - он аст, ки бо шукргузорӣ аз ин неъмати бебаҳо, барои рушди минбаъдаи давлат, ҳимояи арзишҳои миллӣ ва таҳкими суботи ҷомеа пайваста заҳмат кашем.

Танҳо дар партави ваҳдати миллӣ ва истиқлолияти давлатӣ мо метавонем Тоҷикистони азизамонро ба як кишвари воқеан пешрафта, обод ва намунавӣ табдил диҳем.

Холмуродзода М.Б. - дотсент, мудири кафедраи таърих ва методикаи таълими таърихи Донишгоҳи давлатии Кӯлоб ба номи Абуабдуллоҳи Рӯдакӣ