ТЕРРОРИЗМ ВА ИФРОТГАРОӢ-ВОҚЕИЯТИ ТАЛХИ ҶАҲОНИ МУОСИР

Ҷумҳурии Тоҷикистон пас аз ба даст овардани Истиқлолияти давлатӣ ба марҳилаи нави рушди таърихӣ - бунёди давлати соҳибихтиёр, демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ ва иҷтимоӣ ворид гардид. Дар ин раванд, тамоми неруи давлативу ҷамъиятӣ ба таҳкими ваҳдати миллӣ, ҳифзи сулҳу суботи пойдор ва рушди устувори кишвар равона карда мешавад.

Тоҷикистон ҳамчун давлати тозаистиқлол, ки 34-солагии Истиқлолиятро дар фазои суботи сиёсӣ ва оромии ҷомеа бо шукуҳу шаҳомат таҷлил менамояд, аз рӯйдодҳо ва таҳаввулоти манфии ҷомеаи ҷаҳонӣ дар канор намемонад.

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ҳар як Паёми солона ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон натоиҷи соли сипаришударо таҳлил намуда, самтҳои асосии сиёсати дохилӣ ва хориҷии кишварро барои соли навбатӣ муайян менамоянд. Дар оғози ҳар паём, Пешвои миллат вазъи сиёсии ҷаҳонро бо дарназардошти масъалаҳои амният ва суботи минтақавӣ мавриди таҳлил қарор медиҳанд. Зеро воқеиятҳои муосири сиёсӣ, ки дар бисёре аз минтақаҳои ҷаҳон муташанниҷ ва ноороманд, метавонанд ба амнияти умумибашарӣ таъсири манфӣ расонда, ба вазъи сиёсию иқтисодии Тоҷикистон низ бетаъсир намонанд.

Имрӯз дар ҷаҳон равандҳо ва зуҳуроте ба миён омадаанд, ки на танҳо амнияти як давлат ё минтақа, балки тамоми ҷомеаи ҷаҳониро зери хатар қарор медиҳанд. Яке аз чунин хатарҳои ҷиддӣ ва густаришёбанда - терроризм ва ифротгароӣ мебошад, ки бо паҳншавӣ дар қитъаҳои гуногуни олам, ба мушкили умумибашарӣ табдил ёфтааст. Ин зуҳуроти номатлуб ҷомеаи ҷаҳониро ба шиддат нигарон сохта, таваҷҷуҳи ҳамаҷонибаи давлатҳо ва созмонҳои байналмилалиро ба худ ҷалб намудааст.

Созмонҳо ва гурӯҳҳои ифротие чун “Ал-Қоида”, “Толибон”, “Ҳизб-ут-Таҳрир”, “Боко Ҳарам”, “ДИИШ” ва монанди онҳо аз ҷониби аксари давлатҳо ва созмонҳои байналмилалӣ ҳамчун ташкилотҳои террористӣ ва экстремистӣ эътироф шудаанд. Ҳадафи аслии онҳо бо истифода аз роҳҳои зӯроварӣ ноором сохтани вазъи сиёсии кишварҳо, барангехтани душманӣ миёни миллатҳо, заиф сохтани ҳокимияти қонунӣ ва паҳн намудани фазои тарс дар ҷомеа мебошад.

Ифротгароӣ (экстремизм), ки аз калимаи фаронсавии «extrémisme» ва лотинии «extremus» гирифта шудааст, маънои тундравӣ, аз меъёр гузаштан ва радикализмро дошта, шахси ифротгаро дар бахшҳои гуногуни ҳаёт- дин, сиёсат, идеология, илм ва ҳатто варзиш, метавонад бо рафтори якҷониба ва иғвоангез фаъолият намояд.

Терроризм бошад, падидаи хатарноки ҷомеаи муосир аст, ки бо содир намудани ҷиноятҳои вазнин, аз қабили қатл, гаравгонгирӣ, рабудани воситаҳои нақлиёт, таркиш ва таҳдиди ҷони одамон зуҳур мекунад. Ин амалиётҳо ба ҳадафи паҳн намудани фазои тарс, ноумедӣ ва бесуботӣ дар ҷомеа равона шудаанд.

Пайванди зич миёни ифротгароӣ ва терроризм дар он зоҳир мегардад, ки ифротгароӣ замина ва шароити ташаккули терроризмро фароҳам месозад. Ба ибораи дигар, терроризм - натиҷаи ниҳоии ифротгароии фикрӣ ва рафторӣ мебошад. Ҳарду падида сабаби бесуботӣ, парокандагӣ ва нобасомонӣ дар давлатҳо гардида, оқибатҳои фоҷиабори инсонӣ, иқтисодӣ ва ахлоқӣ ба бор меоранд.

Имрӯз ҳаракатҳои террористӣ бо усулҳои гуногун фаъолият мекунанд, аммо ду унсури умумӣ онҳоро муттаҳид месозад: якум, халалдор кардани амнияти ҷамъиятӣ ва суст кардани пояҳои давлатдорӣ; дуюм, паҳн кардани эҳсоси тарс ва ноумедӣ миёни аҳолӣ, ки ба заъифшавии суботи сиёсиву иҷтимоӣ оварда мерасонад.

Тибқи фасли 8, боби 21-и Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҷиноятҳое, ки ба амнияти ҷамъиятӣ таҳдид мекунанд, дар моддаҳои 179 ва 180 пешбинӣ шудаанд. Мувофиқи моддаи 179, терроризм амале маҳсуб меёбад, ки бо таркиш, сӯхтор, тирпарронӣ ё дигар кирдорҳои барои ҷони инсон хатарнок ва барои амнияти ҷамъиятӣ зараровар амалӣ мегардад. Чунин кирдорҳо, ки бо ҳадафи халалдор кардани тартиботи ҷамъиятӣ, фалаҷ сохтани фаъолияти мақомоти давлатӣ, тарсонидани аҳолӣ ё маҷбур кардани ҳокимият ба қабули қарорҳои муайян анҷом дода мешаванд, терроризм ҳисобида мешаванд.

Мутаассифона, дар солҳои охир амалиётҳои террористӣ, ки бо номи гурӯҳҳои исломгаро анҷом дода мешаванд, на танҳо ҷони ҳазорон одамони бегуноҳро рабудаанд, балки симои дини мубини Исломро низ дар чашми ҷомеаи ҷаҳонӣ коста намуда, дар байни фарҳангҳо ихтилоф эҷод мекунанд. Ин амалҳо сабаби густариши исломҳаросӣ дар бархе аз кишварҳо гардида, рушди кишварҳои мусулмоннишинро дучори монеаҳои ҷиддӣ месозанд.

Паёмадҳои терроризм, ифротгароӣ ва тундгароӣ на танҳо ҷони одамонро зери хатар мегузоранд, балки хисороти моддӣ, маънавӣ ва ахлоқиро ба бор оварда, суботу оромии ҷомеаро халалдор месозанд ва ба равандҳои рушди устувори инсонӣ ва иқтисодӣ зарба мезананд.

Тавре ки Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пайваста таъкид менамоянд: “Терроризм ба ягон дин, мазҳаб ё миллат тааллуқ надорад, яъне террорист ватан, миллат ва дину мазҳаб надорад”. Ин андеша шаҳодат медиҳад, ки терроризм аз ягон арзиши ахлоқӣ ва динӣ барнахоста, онро набояд ба номи Ислом ё дигар динҳо рабт дод. Террорист шахсест, ки новобаста аз миллат, дин ё зодгоҳ қасди тахриби ҷомеаро дорад.

Раҳматова Райҳона, муаллими калони кафедраи физикаи умумӣ ва назариявии Донишгоҳи давлатии Кӯлоб ба номи Абуабдуллоҳи Рӯдакӣ