ЛИБОСИ МИЛЛӢ-ҶУЗЪИ НОГУСАСТАНИИ ФАРҲАНГИ МИЛЛӢ

Либоси миллӣ ҷузъи муҳим ва намоёни фарҳанги ҳар як миллат аст, ки таърихи тӯлонӣ ва решаҳои амиқ дар зиндагии мардум дорад. Либосҳои миллӣ на танҳо зебоӣ ва ҳунари мардумиро инъикос мекунанд, балки нишонаи ҳувияти миллӣ ва суннатҳои қадимии як қавм мебошанд. Либосҳои миллии тоҷикон низ бо рангҳои дилкаш, нақшҳои зебо ва хусусиятҳои нодири худ аз фарҳанги бойи ин мардум шаҳодат медиҳанд.

Либоси миллии тоҷикон таърихи чандҳазорсола дорад ва бо шароити табиӣ, иҷтимоӣ ва иқтисодии ин минтақа вобаста мебошад. Ҳар минтақаи Тоҷикистон либосҳои хоси худро дорад, ки он бо рангу нақш, намуд ва тарзи дӯхт фарқ мекунад. Аз давраҳои қадим, либосҳои тоҷикӣ на танҳо барои пӯшидан, балки барои нишон додани мақоми иҷтимоии шахс, вазъи оилавӣ ва синну сол низ истифода мешуданд.

Либосҳои миллӣ аз матоъҳои табиӣ, ба монанди абрешим, пахта ва пашм тайёр мешуданд. Нақшҳои матоъҳо, ки бо номҳои атлас, адрас, шоҳӣ ва чакан маъруфанд, бо рамзҳои миллӣ ва табиӣ оро дода мешуданд. Дар тарҳҳои либоси тоҷикӣ рангҳои равшан ва гарм истифода мешаванд, ки табиати зебо ва гарми ин диёрро инъикос менамоянд.

Мардон одатан ҷома (куртаи дароз) ба бар намуда,  салла ва ё тоқӣ ба сар мегузоштанд. Либоси занона бошад, аз куртаи дароз бо шим ва рӯймол иборат буд. Қисмҳои либос бо гулдӯзиҳои миллӣ оро дода мешуданд, ки маҳорати баланди ҳунармандони маҳаллиро нишон медод.

Дар маросимҳои суннатӣ ва ҷашнҳои миллӣ, либосҳои тоҷикӣ мавқеи махсус доранд. Масалан, дар тӯйҳо ва идҳо занҳо атлас ё чакан мепӯшанд, ки рамзи зебоӣ ва шукӯҳ мебошанд. Чакан, ки бо гулдӯзӣ оро дода мешавад, на танҳо либос, балки санъатест, ки фарҳанги тоҷиконро ба ҷаҳониён муаррифӣ мекунад.

Имрӯз, либоси миллӣ на танҳо ҳамчун анъана, балки ҳамчун рамзи ҳувияти миллӣ дар ҳаёти тоҷикон ҷой дорад. Дар баробари ин, тарроҳони муосир бо илова кардани унсурҳои нави замонавӣ, либоси миллиро барои истифодаи ҳаррӯза мутобиқ мекунанд.

Либоси миллӣ ҷузъи ногусастании фарҳанги тоҷикон аст, ки таърихи ғанӣ ва маъноҳои рамзии зиёд дорад. Он на танҳо як василаи пӯшиш, балки як асари ҳунарӣ ва ифодагари рӯҳи миллии тоҷикон мебошад. Нигоҳдошти ин либосҳо ва муаррифии онҳо ба ҷаҳониён барои ҳифзи ҳувияти миллӣ ва рушди фарҳанги тоҷикон аҳамияти зиёд дорад.

Иброҳими Аматхон, муаллими калони кафедраи адабиёти хориҷа бо методикаи таълими забон ва адабиёти руси Донишгоҳи давлатии Кӯлоб ба номи Абӯабдуллоҳи Рӯдакӣ